Điều làm nên sự độc đáo của quán bar trong *Casablanca* như một thế giới câu chuyện, đồng thời tạo nên sức mạnh mãnh liệt cho khán giả, chính là việc nó vừa là một thế giới đen tối (dystopia) vừa là một không tưởng (Utopia). Đó là nơi vị vua của giới ngầm chọn làm ngôi nhà của mình.

Rick's Café Americain là một thế giới đen tối bởi ở Casablanca, mọi người đều khao khát trốn thoát, và quán bar này chính là nơi họ giết thời gian, chờ đợi, và lại chờ đợi—luôn luôn chờ đợi để được rời đi. Nơi đây không có lối thoát nào. Nó còn là một hình ảnh điển hình của sự tham lam và hối lộ, phản ánh hoàn hảo sự hoài nghi, ích kỷ và tuyệt vọng của nhân vật chính.

Tuy nhiên, quán bar đồng thời cũng là một không gian không tưởng tuyệt vời. Rick là ông chủ, vị vua trong hang ổ của mình, và mọi thuộc hạ đều kính trọng ông. Quán cà phê như một ngôi nhà lớn, ấm cúng với vô số góc khuất và đa dạng nhân vật đầy màu sắc. Mỗi người ở đây không chỉ rõ vị trí của mình mà còn tận hưởng vai trò ấy. Có Carl, người bồi bàn; Sascha, anh pha chế; Abdul, vệ sĩ; Emil, quản lý sòng bạc; và Sam, bạn đồng hành âm nhạc của Rick. Ở một góc nhâm nhi là Berger, chiến binh ngầm người Na Uy có phần vụng về, đang sẵn sàng làm theo lệnh của Laszlo. Ngay cả nơi giấu những lá thư thông hành cũng được cất kỹ dưới nắp đàn piano của Sam.

Trong vùng đất đầy mâu thuẫn này, ngôi nhà ấm áp ấy chính là tổ ấm của sự “cool,” nguồn gốc của phong cách được hiện thân trong vị vua Rick, một người đàn ông luôn chỉn chu trong bộ tuxedo trắng thanh lịch, tinh tế và hài hước, ngay cả khi bị đe dọa bởi những sát thủ phát xít. Nhưng đây là một thế giới sống về đêm, và vị vua cũng mang những sắc thái u tối, trầm buồn. Ông gọi hai người đưa tin đã bị giết là “những người chết được tôn vinh.” Vị vua này chính là Hades.

Bằng cách tạo ra một thế giới khép kín vừa là không tưởng vừa là đen tối, các tác giả của *Casablanca* thực chất đã kiến tạo một thế giới câu chuyện như dải Mobius bất tận. Theo thời gian vô tận, Rick's Café Americain mở cửa mỗi đêm. Những người tị nạn vẫn tụ họp nơi đây; viên đại úy vẫn đánh bạc và say mê phái đẹp; những kẻ Đức Quốc xã vẫn tỏ vẻ kiêu ngạo xuất hiện. Đây là một trong những không gian vượt ra khỏi giới hạn thời gian, là nơi sinh ra những câu chuyện vĩ đại, và tồn tại bởi sự ấm áp, nơi mọi người đều tận hưởng vai trò của mình.

Không phải là nơi ai cũng muốn có thị thực xuất cảnh, quán bar của Rick ở Casablanca xa xôi thực sự là cộng đồng lý tưởng mà không một khán giả nào muốn rời bỏ.

---

### Ngôi nhà đáng sợ

Trái ngược với ngôi nhà ấm áp, ngôi nhà đáng sợ thường là nơi đã vượt khỏi giới hạn từ kén bảo vệ sang nhà tù giam hãm. Trong những câu chuyện hay nhất thuộc loại này, ngôi nhà trở nên đáng sợ vì nó là kết quả trực tiếp từ điểm yếu lớn nhất và nhu cầu sâu kín nhất của nhân vật. Nó là hiện thân hẳn hoi của nỗi sợ lớn nhất trong nhân vật. Ở mức cực đoan nhất, tâm trí của nhân vật đã mắc bệnh hoạn, mục nát theo một cách nào đó, và ngôi nhà cũng trong tình trạng đổ nát. Thế nhưng nó vẫn là một nhà tù sức mạnh đáng gờm.

Trong *Great Expectations*, Miss Havisham tự giam mình trong căn biệt thự tồi tàn bởi bà chọn làm “đấng tử vì đạo” trên bàn thờ tình yêu không được đáp trả. Tâm trí bà tràn ngập gai góc và cay đắng, và chính ngôi nhà đóng vai trò biểu tượng hoàn hảo cho căn bệnh đó. Trong *Wuthering Heights*, ngôi nhà trở thành nhà tù kinh khủng vì Cathy đã đánh đổi tình yêu chân thật ở đó, và vì sự oán hận của Heathcliff khiến anh ta gây ra những hành động tàn bạo đối với người trong nhà vì danh nghĩa tình yêu dành cho cô.

Các câu chuyện kinh dị đặc biệt nhấn mạnh ngôi nhà ma ám, đến mức nó trở thành một trong những nhịp điệu độc đáo của thể loại này. Về mặt cấu trúc, ngôi nhà đáng sợ hay ma ám đại diện cho quyền lực của quá khứ đối với hiện tại. Ngôi nhà tự nó trở thành công cụ trả thù cho những tội lỗi của tổ tiên. Trong những tác phẩm như vậy, ngôi nhà không nhất thiết phải là biệt thự cũ kỹ với cửa đóng sập, tường chuyển động hay lối đi bí mật tăm tối. Nó có thể là những ngôi nhà ngoại ô bình thường như trong *Poltergeist* hay *A Nightmare on Elm Street*, hoặc khách sạn rộng lớn trên đỉnh núi như trong *The Shining*. Trên đỉnh núi ấy, sự cô lập và quá khứ tội lỗi của khách sạn không khơi gợi được những suy tư sâu sắc, mà đẩy nhân vật chính vào cơn điên loạn.

Khi ngôi nhà đáng sợ là một khối kiến trúc Gothic hoành tráng, thường một gia đình quý tộc cư ngụ ở đó. Họ sống dựa vào sức lao động của những người khác, thường cư ngụ ở thung lũng phía dưới, chỉ vì dòng máu quý tộc. Ngôi nhà ấy thường quá rộng nhưng trống trải, ngụ ý không còn sự sống trong đó, hoặc lại chất đầy những đồ vật quý giá nhưng lỗi thời, tạo nên cảm giác ngột ngạt bởi sự dư thừa đồ đạc. Trong các câu chuyện này, ngôi nhà hút máu kẻ ký sinh được như cách họ sống đời ký sinh trên người khác. Rốt cuộc, gia đình sẽ sụp đổ và khi câu chuyện tiến tới cực đoan, ngôi nhà sẽ cháy, nuốt lấy họ hoặc sụp đổ đè bẹp họ. Ví dụ tiêu biểu bao gồm *The Fall of the House of Usher* và các tác phẩm khác của Poe, *Rebecca*, *Jane Eyre*, *Dracula*, *The Innocents*, *The Amityville Horror*, *Sunset Boulevard*, *Frankenstein*, *Long Day's Journey into Night* và các tác phẩm của Chekhov cùng Strindberg.

---

(Phần dịch tiếp theo sẽ tiếp tục phân tích chi tiết về ngôi nhà hiện đại, tầng hầm và gác mái, con đường cùng các kỹ thuật xây dựng thế giới câu chuyện khác.)